"…Mặc dư luận 'ném đá', giọng ca Từ bữa nay cho biết cô không bị tác động phổ thông bởi yếu tố này… Hãy hóa thân vào Chi Pu, viết một bài văn tự sự có sử dụng nhân tố biểu cảm kể về một ngày của chính mình sau khi mở bán MV Trong khoảng hôm nay.” ngừng thi côngĐây là nội dung trong đề thi Ngữ văn lớp 10 của một trường PTTH gây xôn xang, bàn cãi mấy ngày qua.
 |
| Chi Pu vào đề thi Ngữ văn lớp 10 |
Đây chẳng phải là lần đầu tiên một sự kiện, nhân vật của giới giải trí bước vào đề thi PTTH. Hồi bốn tuần 2/2017, đề thi môn Ngữ văn lớp 11 trường THPT Chuyên Vĩnh Phúc trích bài hát Lạc trôi của nam ca sĩ Sơn Tùng M-TP và yêu cầu học sinh xác định cách thức diễn tả, thông điệp...
Những đề thi Ngữ văn mở đã trở thành ngày một chung trong mấy năm lại đây. Một mặt, nó đem lại cảm giác thân cận, thời sự, mới mẻ, khác với thuộc tính khô khan, rập khuân vốn đã bị phê phán phổ thông của “văn mẫu”. Tất nhiên, yếu tố mà không ít giáo viên ngữ văn cũng như dư luận băn khoăn là “thành lập” tới đâu để vẫn hướng được cho sinh viên tham gia chân - thiện - mỹ, để không trở thành tùy nhân thể, cảm hứng?
Chả hạn, với trường hợp Lạc trôi. Sơn Tùng M-TP là một ca sĩ được thanh niên mến mộ. Nhưng chưa nói đến chuyện ca từ không dễ dàng nắm bắt, thì trị giá, thẩm mỹ của bài hát cũng là nhân tố đầy bàn cãi.
Câu 1, Phần 2 của đề thi còn yêu cầu sinh viên viết đoạn văn giới thiệu suy nghĩ về ý kiến vui vẻ được đưa ra trong đoạn trích. Một thầy giáo đã nhận xét: “…căn cứ câu chữ thì không người nào hiểu ca trong khoảng của Lạc trôi thực sự muốn nói gì? Cũng chẳng thể lý giải nổi thông điệp lời bài hát. Kiến giải của người ra đề về quan điểm: “Vui vẻ không bao giờ có sẵn. Êm ấm do chính con người tạo nên” lại hoàn toàn “lạc trôi” so với nội dung của ca từ.” [1]
Còn nói quanh nói quẩn “đề văn Chi Pu”, Tấn sĩ Văn chương Phạm Hữu Cường đã nhận xét: “Về mặt sư phạm cũng như về chuyên môn, đề thi này còn phổ thông hạn nhạo báng như: Tính giáo dục không cao, nhất là khi can hệ tới việc các nghệ sĩ “ném đá” nhau. Vì thế, nó có ảnh hưởng không tốt về mặt giáo dục với các em. Thứ nhị, không nên để các em học sinh ân cần đến những lùm xùm trong giới showbiz vì không phù hợp với lứa tuổi của các em.”[2]
 |
| Chi Pu và Sơn Tùng M-TP đều đã được đưa vào đề thi Ngữ văn PTTH |
“Tạo dựng” không có tức là tùy luôn tiện
Quan sát phương pháp ra đề này thì nhịn nhường như đang có một sự tấn công đồng đề văn “tạo dựng”, có tính thời sự tức là có thể gom mọi sự lùm xùm đang xảy ra, kể cả những chuyện vô thưởng vô phạt và vô ích trong phường hội… để đưa vào đề văn cho các em. Hiểu tương tự chẳng khác nào đang hạ thấp giáo dục, hạ thấp môn văn.
Mặt khác giả dụ đã bám theo thời sự, tại sao các thầy cô không đi cùng thời sự văn chương? chả hạn ra đề thi nói quanh nói quẩn những cuốn sách có trị giá, đoạt giải thưởng lớn trong và ngoài nước, có hero phù hợp với các em, chứa đựng những trở ngại mang nhân phiên bản, tính thời sự đại, thời đại.
Chả hạn, tôi từng nhân thức cô giáo một lớp trung học (ở nước ngoài) đã cho sinh viên đọc cuốn Cuộc thế của Pi (Life of Pi), sau đó cho các em đề văn “Hãy nêu nghĩ suy và cảm nghĩ của bạn dạng thân về việc vì sao cậu tí hon Pi lại phải gắng thông thường sống tự do với một con hổ khi cả nhì cùng lênh đênh trên chiếc thuyền xiêu bạt trên biển sau vụ đắm tàu”.
Đề văn này buộc các em phải đọc kỹ công trình, song song có những suy ngẫm nghiêm chỉnh về suy nghĩ, thái độ, hành vi của Pi khi đối diện với lằn rỡ sống - chết, khi cậu buộc phải học cách thức chung sống với một con thú hoang và cố gắng sinh tồn. Đây là một đề bài có tính nhân bản rất cao và chỉ cần một bài văn tương tự cũng có thể thay hàng chục bài giảng giáo nhân tố, khuyến khích các em khám phá quả đât, học bí quyết khiến cho người.
Còn giả dụ đã sử dụng thời sự, nên chọn lựa những câu chuyện có ảnh hưởng lớn tới việc hiện ra tư cách, lối sống của các em. Bên cạnh, những câu chuyện được lựa chọn nên là những sự việc có tính điển hình, hăng hái và đủ tầm thường để không thành đánh đố.
Bởi cho dù có linh động đến đâu đi nữa, nhà trường cũng không hề là nơi chạy theo các chuyện phiếm, vẫn phải là nơi giúp học sinh định hình nhân cách, giá trị sống, quả đât quan… Nhất là giờ đây khi rộng rãi thông tin nhiễu loàn trên mạng phố hội và truyền thông đang tác động đến các em, thì trên hè phố phải giúp sinh viên nhân thức phân biệt minh mẫn, giữ được sự tỉnh bơ cần thiết, đồng thời có thể truyền ngẫu hứng mạnh mẽ về những điều tốt đẹp, sự tử tế cho các em.
Chẳng hạn mới đây có câu chuyện của sinh viên Vũ Huy Cảng ở Đại học Điện lực. Gia đạo khó khăn, vừa đi học vừa chạy xe ôm ấp kiếm tiền ăn học, nhưng khi khách đi xe quên 320 triệu tiền việt gửi trong hộc chứa của xe, em đã trình báo công an để trả lại cho người mất. Thử tưởng tượng, số tiền lớn đó có thể giúp em hoàn toàn đổi mới cuộc sống của bản thân mình.
Giả dụ trong khoảng câu chuyện này, chả hạn các thầy cô ra đề văn “Đặt bản thân mình vào địa điểm của Vũ Huy Cảng, một học sinh có năng lực tài chính thấp đang thiếu tiền ăn học, em sẽ khiến gì với số tiền 320 triệu đồng mà khách không để ý? Vì sao em lại hành động tương tự?”. Khi đó, đề thi sẽ giúp học sinh thu được rộng rãi bài học hữu dụng cho cuộc sống, giúp các em hướng thiện từ một câu chuyện có thật, một loài người đàng hoàng có thật vốn trở thành riêng biệt trong thời buổi này.
Là một người mẹ, một người nhiệt tình tới thế hệ tương lai giang sơn, tôi rất mong rằng các phố đi bộ, thầy cô luôn cân nhắc tới tiêu chí giáo dục và chỉ tiêu dạy văn trong nhà trường khi ra đề thi, để cho dù đề có “tạo dựng” đến đâu cũng phải giữ được những nguyên tắc nền móng, căn cốt. Chứ “thành lập” một cách tùy tiện, cực đoan thì e lợi chẳng thấy đâu mà hại thì số đông.
Nguyễn Anh Thi
--------
[1] Có nên đưa lời bài hát 'Lạc trôi' tham gia đề thi Ngữ văn?, Zing.vietnam, 16/02/2017.
[2] Tranh cãi Chi Pu tham gia đề thi Văn, Dân trí, 10/12/2017.
Xem nhiều hơn: An toàn thực phẩm ngày tết
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét