Trung Quốc trong kỷ nguyên mới của ông Tập Cận Bình sẽ khỏe mạnh hơn, cả quyết hơn và tuy nhiên là đầy tham vọng hơn. Bài diến thuyết mở màn Đại hội 19 dài ba tiếng rưỡi của người lãnh đạo được coi là quyền lực nhất China trong một số thập kỷ trở lại đây có thể tóm tắt gọn ghẽ như thế.
Đương nhiên, liệu cường quốc này sẽ chọn lựa con đường trỗi dậy ra sao không hề là chủ đề mà các nhà quan sát có thể có tiếng nói hợp nhất và còn phải chờ thời điểm tư vấn.
 |
| Đa dạng nghi vấn về TQ đặt ra sau Đại hội 19. Ảnh minh họa: AP/ Japantimes |
Chơ vơ tự quả đât và con đường “vương đạo”
Bài diến thuyết của ông Tập đề cập đến phần nhiều trong khoảng ngữ có thể làm chúng ta liên tưởng đến cả nhì góc cạnh “vương đạo” và quyết liệt.
Chả hạn, vị chủ toạ xác định rằng tới giữa thế kỷ 21 TQuốc sẽ biến thành “lãnh đạo toàn cầu với một sức mạnh tổng phù hợp non sông và ảnh hưởng quốc tế đầy đủ”. Từ ngữ của bài phát biểu cũng cho thấy nhà chỉ đạo Trung Quốc tự tin rằng cán cân sức mạnh toàn cầu đang dần nghiêng theo hướng bổ ích cho China. Sức mạnh của Mỹ đã và đang suy giảm một cách thức tương đối, vốn bắt đầu trong khoảng khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008, và trở thành rõ ràng hơn kể trong khoảng khi Donald Trump đắc cử Tổng thống tham gia năm ngoái.
“Vương đạo” này biểu lộ ở chỗ ông Tập muốn biến mô phỏng phát triển chủ nghĩa xã hội ở TQuốc như là một mô hình có thể ứng dụng nhiều trên nhân loại, như là “một sự lựa chọn mới cho các nước nhà hy vọng tăng tốc thời kỳ phát hành của bản thân mình”. Qua đó, Trung Quốc hy vọng “đóng góp những nắm bắt nhân thức và cách tiếp cận khác biệt của TQuốc để khắc phục những trắc trở mà con người đang phải đương đầu”.
Nguyên tắc đằng sau “vương đạo” phát xuất trong khoảng lịch sử đế quốc hàng ngàn năm của Trung Hoa, vốn ngự trị trên đỉnh quan hệ quốc tế ở khu vực trong suốt một thời gian dài. Sự kiêu hãnh bởi các giá trị văn hoá và các đóng góp về mặt tân tiến làm cho TQuốc kể trong khoảng đầu thế kỷ 21 luôn tìm cách thức “trỗi dậy” hoà bình (bạn dạng thân nước này đã từ bỏ trong khoảng “trỗi dậy” trong các văn bản ngoại giao chính thức), kiếm tìm cho bản thân một địa điểm đúng đắn trong chơ vơ tự quốc tế mới. “Vương đạo” không đồng nghĩa với tìm cách thức đổi mới một cách bạo lực trơ trẽn tự cũ, mà là cố gắng bảo vệ các trị giá quốc tế vốn có và kiếm tìm thời cơ chắc chắn giá trị nước lớn.
Trên bình diện thế giới, TQuốc dường như đang cố gắng phát huy “vương đạo”. Sau sự sụp đổ của Liên Xô và mô phỏng phường hội chủ nghĩa Đông Âu, thuộc tính đa nguyên của chuỗi hệ thống quốc tế sau Chiến tranh Lạnh chuẩn y sự sống sót một bí quyết thực tế của phổ thông chuỗi hệ thống và thể chế nhạo chính trị không giống nhau.
Dĩ nhiên kể trong khoảng đầu thế kỷ 21, TQuốc nghĩ rằng những người ủng hộ “dân chủ hòa bình” đã trở thành tự kiêu và những giá trị của đa nguyên như “độc lập” hay “hoàn toản bờ cõi” bị đe đe bởi các định nghĩa như “độc lập hạn chế giễu” hay “bổn phận kiểm soát an ninh” mà Mỹ và phương Tây đặt ra. Đối với TQuốc, “chủ quyền” hay “không can thiệp nội bộ” cũng như một hệ thống quốc tế đa nguyên và đa cực là bổn phận “vương đạo” mà TQuốc phải theo đuổi.
Ngoài ra bây giờ, có thể thấy Trung Quốc tiếp diễn dẫn dắt thế giới trong một số lĩnh vực công nghiệp mà người ta gọi là mai sau, như năng lượng tái hiện, kỹ thuật máy tính, hay trí óc nhân tạo. Ổn định tương lai cũng chính là một trong những triết lý của “vương đạo”.
Quân đội và tinh thần quyết liệt
Đại hội 19 đã cho thấy quyền lực của Tập Cận Bình siết chặt như thế nào lên quân đội China. Quân uỷ Trung ương mới đã giảm từ 11 người nhiệm kỳ trước xuống chỉ còn bảy người và đa phần đều là những anh hùng thân tín của ông Tập. Tất cả các thành viên thuộc lực lượng vũ trang trong Ban chấp hành Trung ương đều là những hero mới tham gia Đại hội Đảng lần trước tiên. Chiến dịch “đả hổ diệt ruồi” đã tất cả vứt bỏ những yếu tố chống đối lại tuyến phố lối của ông Tập trong Đảng và quân đội.
Thuộc tính quyết liệt của Trung Quốc trong tương lai được biểu thị rõ nhất qua nhóm lợi ích quân đội cũng như sự tạo ra của quân đội TQuốc trong thời gian vừa mới đây. Thông điệp của ông Tập với quân đội cũng vô cùng rõ ràng: quân đội được xây dựng là để đấu tranh và chiến thắng. Theo đó, cho tới năm 2035, quá trình tân tiến hoá quân đội TQuốc sẽ hoàn tất một phương pháp căn bản và đến năm 2050, nhóm này sẽ biến thành một hàng ngũ quân sự đứng đầu thế giới. Từ năm 2009 và nhất là khởi đầu từ 2015, quân đội Trung Quốc đã trải qua một đợt tân tiến hoá và tái cấu trúc được coi là đầy đủ nhất từ trước cho đến nay, hướng tới một cấu trúc quân đội tiến bộ kiểu phương Tây với tham vọng trở thành một cường quốc hải dương toàn cầu mới.
Sự quyết liệt của Trung Quốc được biểu thị phổ biến ở điểm này. Ngay trong khoảng trước Đại hội 19 người ta nhận thấy sự trỗi dậy của một lực lượng các vị tướng trẻ, xuất hiện tham gia cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960, được cất nhắc bởi ông Tập và khác lạ là chứa chan năng lượng và chuyên ngành. Nhiều phần chưa có phổ biến kinh nghiệm trận mạc thực tế, nhóm các tướng trẻ này cho thấy chế độ đối ngoại của TQuốc trong mai sau có thể bị tác động theo hướng tiêu cực bởi các quyết định có thể được xem là vội vàng, thiếu kinh nghiệm hay có phần tự kiêu và thiếu kiểm soát.
Đương nhiên, công đoạn hoạch định chính sách đối ngoại là sự tổng hoà lợi ích của phổ biến hàng ngũ, và có thể kiếm được thấy một sự hăng hái trong việc Uỷ viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì, một nhà ngoại giao kỳ cựu, được bầu vào Bộ Chính trị (lần trước tiên kể từ nhị nhiệm kỳ gần đây). Dù gì đi nữa, chế độ đối ngoại của Trung Quốc vẫn chỉ có thể “di dịch” lên xuống bao quanh một kim chỉ nam khăng khăng, và quyền quyết định cao nhất vẫn nằm trong tay Chủ tịch Tập Cận Bình.
Sự quyết liệt còn biểu hiện không giống nhau ở từng khu vực kế hoạch khác biệt theo con mắt của China. Giả dụ nhìn chế độ đối ngoại của nước này theo con mắt ý tưởnrg, có thể nhìn thấy được bốn “vòng tròn” không giống nhau.
Trung Quốc rõ ràng sẽ không lùi bước ví như lợi ích của bản thân ở vòng tròn thứ nhất (liên quan đến Tây Tạng, Tân Cương hay yếu tố Đài Loan) bị xâm phạm. Bắc Kinh cũng sẽ khó nhún dường giả dụ như ích lợi của bản thân mình ở vòng tròn thứ hai (các khu vực hàng xóm như trên Biển Đông và Hoa Đông) bị bắt nạt doạ.
Thế nhưng nước này cũng có thể có cách tiếp cận uyển chuyển hơn tại vòng tròn thứ ba (các doanh nghiệp đa phương khu vực) và hoàn toàn theo “vương đạo” ở vòng tròn thứ tư (ở các khu vực kế hoạch bên ngoài, trong khoảng ngoài khơi Somalia cho đến Bắc Cực).
Theo hệ tham chiếu như trên, rõ ràng các nước hàng xóm ven biển của Trung Quốc từ thời gian tới sẽ vô cùng run sợ. Một khi sức mạnh toàn cục của TQuốc càng ngày càng ngày càng tăng, sức ép bình yên lên các nước này cũng sẽ gia tăng theo. Trợ thì thời không bàn đến ý tưởnrg và chiến thuật mà Trung Quốc sẽ vận dụng, rõ ràng tương lai an toàn và định hình ở khu vực Đông Á và Tây Thái Bình Dương cam đoan sẽ chẳng thể hoàn toàn lặng tĩnh.
Nguyễn Thế Phương, Trọng tâm Tìm hiểu Toàn cầu (SCIS), Đại học KHXH&NV TP. HCM.
Chân dung vị ‘quốc sư’ đắc lực cho 3 đời chỉ đạo TQ
Dù ông Vương từng là “quốc sư” đắc lực cho 3 đời lãnh đạo Trung Quốc, người ta vẫn ít biết về đời tư của ông.
Triệu Lạc Tế - Người cầm đầu “Đội quân đả Hổ” ở China trong 5 năm đến
Trong gần 5 năm khiến cho “Tổng quản nhân lực”, ông Triệu Lạc Tế được coi là tỏ ra rất kì quái kẽ, ít sinh ra trên các dụng cụ truyền thông.
Mai sau chính trị TQuốc sau Đại hội Đảng 19
Đại hội toàn quốc Đảng Cộng sản TQ lần thứ 19 đã bế mạc, và phổ biến nghi vấn đang được đặt ra về một “kỷ nguyên” Tập Cận Bình.
Những bất ngờ đáng chú ý trong dàn lãnh đạo mới của Trung Quốc
Việc ông Dương Khiết Trì được vào Bộ Chính trị khiến cho nhiều nhà bình luận thời sự quốc tế bất ngờ.
Khi ông Tập Cận Bình tuyên bố TQuốc không bành trướng
Trong thông báo, ông Tập Cận Bình đã cam kết Trung Quốc sẽ kiên trì con đường tạo ra hòa bình, vĩnh viễn không xưng bá, dài lâu không bành trướng.
Có thể bạn quan tâm: An toàn thực phẩm mùa lễ tết
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét