Nhà buôn Bạch Thái Bưởi (1875 - 1932) tên thật là Đỗ Thái Bửu, quê Yên ổn Phúc, thị xã Thanh Trì, tỉnh giấc Hà Đông (cũ), nay là Văn Quán, Hà Đông, Thủ đô. Ông là một trong 4 thương lái phong lưu nhất vietnam vào những năm đầu thế kỷ 20 (nhất Sĩ, nhị Phương, tam Xương, tứ Bưởi).
Khởi nghiệp từ khúc củi khô
Bà Bạch Quế Hương (SN 1961, Văn Quán, Hà Đông, Thủ đô) - chắt nội nhà buôn này, cho nhân thức, Bạch Thái Bưởi thành lập công ty để khởi nghiệp trong khoảng rất sớm.
Bà Quế Hương kể: "Các cụ trong mái nhà tôi kể rằng, cụ Bưởi thành lập công ty để khởi nghiệp từ một số vốn "trời cho".
Theo đó, ngày bé nhỏ, mái nhà có điều kiện kinh tế eo hẹp, Bạch Thái Bưởi thường theo mẹ đi vớt củi trên sông Nhuệ mang về bán kiếm tiền. Một lần, ông vớt được một khúc củi khá lớn, mang về phơi khô ở sân. Nhưng không nắm bắt sao càng khô, khúc củi đó càng tỏa ra một mùi thơm kỳ lạ.
Bà Bạch Quế Hương (bên phải), chắt nội của doanh gia Bạch Thái Bưởi. Ảnh: NVCC
Câu chuyện lan nhanh, đến tai các thương nhân TQuốc. Họ tậu gặp ông để tìm bằng được khúc củi khô này với giá cao lêu nghêu ngưởng. Sau này ông mới biết đó là gỗ trầm hương - một loại gỗ cực kì quý giá.
Với số vốn từ thương vụ "củi khô", ông khởi đầu xả thân học hỏi kinh doanh trên thương trường với phổ quát nghề.
Có thời gian, ông xin vào làm cho một vài hãng buôn lớn của Pháp để khiến việc, tích lũy kinh nghiệm... Bạch Thái Bưởi sau đó nổi tiếng trong nhiều lĩnh vực, trong đó phải kể ngành nghề kinh doanh khai thác mỏ than và hàng hải.
Năm 1909, Bạch Thái Bưởi thuê lại 3 chiếc tàu (Phi Phụng, Phi Long và Khoái Tử Long) của một hãng tàu Pháp chở thư và hành khách tuyến đường sông Bắc kỳ, có tên là A. R. Marty, vừa hết hạn hợp đồng với chính phủ.
Doanh nhân Bạch Thái Bưởi. Ảnh: Mái nhà cung ứng
Ông đã cho tàu chạy hai tuyến trục đường: Nam Định - Thủ đô và Nam Định - Bến Thủy (Vinh). Lúc này, ông đã phải đối mặt với nhị đối thủ nặng ký nhất là chủ tàu người Pháp và người Hoa.
Và cuộc đụng độ không cân sức đã xảy ra, ông hạ giá vé xuống một thì người Hoa hạ giá vé xuống nhị. Ông tậu trà mời khách đi tàu, họ sắm bánh ngọt. Các chủ tàu người Hoa trường vốn đã cố chí tấn công bại Bạch Thái Bưởi bằng đủ mọi phương pháp.
So với các doanh nhân người Hoa, tình thế của ông rất nguy kịch. Ông thuê ba chiếc tàu, mỗi tháng trả 2.000 đồng, mà mỗi chuyến chỉ chiếm được 20 đồng.
Một trong những con tàu của Bạch Thái Bưởi. Ảnh: Mái nhà cung ứng
Trong tình thế đó, Bạch Thái Bưởi đã nghĩ tới một thứ tranh bị mà người Hoa chẳng thể có, đó là tinh thần dân tộc. Ông cho người tới các bến tàu nêu rõ những thiệt hại của người Việt, kêu gọi tình đồng bào, ý thức tương thân tương ái.
Ông treo một cái ống trên tàu, để người nào thấy việc khiến cho của ông là đáng khuyến khích, bỏ tiền vào, tạo điều kiện cho chủ tàu giảm lỗ. Kết quả hành khách dần bỏ tàu Hoa mà đi tàu Việt.
Lần khác, trong một cuộc họp của Hội đồng kinh tế lý tài, do bênh vực cho lợi quyền của người dân bị trị, Bạch Thái Bưởi bị Renê Robanh - Thống sứ Bắc Kỳ lúc đó, ăn hiếp dọa: "Nơi nào có Robin thì không có Bạch Thái Bưởi". Ông khảng khái đáp lại: "Nơi nào có Bạch Thái Bưởi thì không có RoBanh".
Sau bảy năm buôn bán trên sông nước, Bạch Thái Bưởi đã kiến lập một cơ ngơi khép lạ mắt từ chạy tàu đến đóng tàu, tu sửa tàu và các chi nhánh ở đa dạng nơi.
Năm 1916, một tổ chức kinh doanh hàng hải mang tên Giang hải luân thuyền Bạch Thái tổ chức kinh doanh đã có mặt trên thị trường. Tại các hội sở của ông, ở địa điểm cao nhất người ta mở đầu thấy phấp chim cút ngọn cờ hiệu màu vàng, có hình mỏ neo và ba ngôi sao đỏ.
Ngày 7/9/1919, tổ chức kinh doanh của Bạch Thái Bưởi hạ thủy tại Cửa Cấm (Hải Phòng) chiếc tàu Bình Chuẩn hoàn toàn do người Việt thiết kế, xây đắp.
Bà Nguyễn Thị Kim Quý, cháu dâu của Bạch Thái Bưởi, cho nhân thức: "Sinh thời, cụ Bạch Thái Bưởi từng nói: "Tôi muốn khiến cho Thủ đô đẹp như Paris".
Tàu Bình Chuẩn chạy chuyến trước tiên trong khoảng Hải Phòng cập bến Sài Gòn ngày 17/9/1920, trong sự nghênh tiếp tận tâm của giới công thương nghiệp Sài Gòn lúc đó.
Tổ chức kinh doanh của Bạch Thái Bưởi khởi đầu mở rộng tầm hoạt động khắp Đông Dương, các nước và vùng cương vực như Hồng Kông, Trung Quốc, Nhật Phiên bản, Singapore và Philippines.
Đỉnh cao tạo ra của tổ chức kinh doanh là khoảng cuối thập niên 1920 đầu 1930. Khi ấy công ti hàng hải của Bạch Thái Bưởi có trên 40 con tàu cùng sà lan chạy trên đa số các tuyến trục đường sông Bắc kỳ và cả các nước cùng vùng cương vực phụ cận, với số lượng viên chức lên đến 2.500 người, làm việc trên các đội tàu, xưởng đóng tàu.
Tậu vé phi cơ đưa kỹ sư Pháp sang vietnam
Từ lãi thu được từ kinh doanh hàng hải, Bạch Thái Bưởi lấn sân sang các lĩnh vực khác, trong đó có khai thác mỏ than.
Hình ảnh mỏ than của Bạch Thái Bưởi trên báo Pháp. Ảnh: NVCC
Năm 1925, Bạch Thái Bưởi dốc tiền tham gia việc thành lập công ty để khởi nghiệp khai mỏ. Ông được cấp phép khai mỏ than ở vùng Quảng Yên.
Kiếm được thức rằng, muốn hơn người Pháp phải có người quản lý giỏi chuyên ngành, kỹ thuật, ông tuyển những kỹ sư Pháp tài năng nhất làm cho việc cho bản thân. Toàn bộ kỹ sư tốt nghiệp ưu tú đều được ông sắm vé máy bay đưa sang vn kiếm được việc.
Những ngày Bạch Thái Bưởi mở đầu kinh doanh than, không lúc nào ông nghỉ ngơi, ngày cũng như đêm, ông làm cho việc liên tục. Đều đặn, cứ 3 giờ sáng ông cưỡi ngựa qua các đồi núi để đi thăm hầm mỏ, đốc thúc người lao động.
Công tác khai thác than của ông đã tăng mạnh đến mức than chất thành núi không kịp bán ra. Trữ lượng khai thác của công ti Bạch Thái Bưởi tính ra phải bán tới năm 1945 mới hết...
Phát xuất điểm trong khoảng nghề vớt củi khô, Bạch Thái Bưởi đã trở thành một lái buôn lừng lẫy danh tiếng thời bấy giờ.
(Còn tiếp)
Vietnamnet
Đọc thêm: An toàn thực phẩm mùa lễ tết
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét