Sau những ầm ĩ bao quanh chuyện bác bỏ sĩ bị phạt vì phát ngôn “nghịch nhĩ” trên mạng thị trấn hội, thật vui khi hôm 22/10 đọc được trên báo chí thông tin: Bộ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn đã thể hiện sự quan trọng, những gì BS Hoàng Công Truyện nói chưa đủ căn cứ quy kết xúc phạm nhân phẩm, danh dự. Bởi vậy, theo Bộ trưởng, ví như không có thêm chứng cớ gì thì rút quyết định xử phạt và xin lỗi ngay BS Truyện.
Câu chuyện thời sự nóng hổi này nhắc chúng ta những khó khăn về quyền hòa bình biểu đạt.
Từ cách giải thích của Tòa án Châu Âu…
Năm 2014, tại Anh có một cuốn sách dành cho thiếu niên được tái bạn dạng sau 45 năm, hoặc cũng có thể gọi là xuất bạn dạng, bởi đây là lần trước tiên nó được xuất hiện một bí quyết toàn vẹn và không cần kiểm phê duyệt. Tiêu đề The Little Red Schoolbook, nhại lại Mao’s Little Red Book (Mao ngữ lục/Hồng Bảo Thư), nhại lại cả những giáo nhân tố trong ở dọc đường lúc bấy giờ, được xem là sách hướng dẫn sinh viên về ý tưởng thử thách quyền lực của nhà trường.
Nội dung tiến bộ và gây bàn cãi của nó sẽ được bàn ở một thời điểm khác, nhưng với 20 trang về sex, 30 trang về ma túy, rượu, thuốc lá, nó ngay tức thì bị thu hồi. Richard Handyside, chủ nhà xuất bạn dạng, khách hàng bạn dạng quyền xuất bản ở Anh bị truy nã tố và phạt tiền vì tích tụ cuốn sách.
Năm 1976, Handyside kiện chính phủ Anh ra Tòa án Nhân quyền châu Âu, bởi cho rằng việc truy hỏi tố ông đã vi phạm quyền tự do mô tả, một quyền nhân loại cơ bản đã được Liên minh quy định. Handyside đã thua trong vụ kiện với Chính phủ Anh, nhưng phán quyết của Tòa án Châu Âu trong vụ kiện này đã đổi mới nhận thức của nước Anh và cả Châu Âu về quyền hòa bình diễn đạt.
 |
|
Ảnh chụp trong khoảng Facebook của chưng sĩ Hoàng Công Truyện. Nguồn: Người Công huân |
Công ước Bênh Vực Quyền Con Người và những Quyền Tự Do Cơ Bạn dạng của Châu Âu quy định như sau:
Điều 10.
1.Đa số đại chúng đều có quyền hòa bình diễn tả. Quyền này phải bao gồm quyền được có quan điểm riêng, được nhận và lăng xê thông tin, ý kiến mà không bị bất cứ ngăn cản nào từ chính quyền và không bị giới hạn bởi biên thuỳ non sông.
2. Việc chấp hành những quyền hòa bình trên, bởi đi kèm với trách nhiệm và trách nhiệm, phải vâng lệnh các thủ tục, vấn đề kiện, hạn dè bỉu hoặc hình phạt được pháp luật trong quy định và được xem là quan trọng trong một phường hội dân chủ, vì an ninh non sông, toàn diện bờ cõi và trơ trọi tự công cộng, nhằm chặn lại rối loạn hay tù hãm, nhằm bảo vệ sức khỏe và đạo đức, bảo vệ danh dự và lợi quyền của tư nhân, chặn đứng tiết lộ thông tin mật, hoặc để duy trì quyền lực và sự công bằng của hệ thống tư pháp”.
Và Toà án Nhân quyền Châu Âu đã đưa ra một phán quyết mà những chắc chắn của nó ở Đoạn thứ 49, giải thích Nhân tố 10(2) đã trích ở trên trở thành một tuyên ngôn về về quyền diễn đạt. Trợ thì dịch như sau:
“Công dụng giám sát (của Toà án Nhân quyền Châu Âu) buộc Tòa phải vô cùng chú ý đến những nguyên tắc diễn tả cái gọi là “Thị trấn hội dân chủ”. Quyền tự do diễn tả là nền tảng cơ bản của một phường hội như thế, nó cũng là điều kiện tiên quyết cho tân tiến phố hội và sự tạo ra của Con Người. Căn cứ Nhân tố 10(2), quyền tự do miêu tả hoàn toàn không giới hạn chỉ ứng dụng cho những “thông tin” hay “ý kiến” được đa dạng người ủng hộ, được xem là không gây hại hoặc ít được nhiệt tình; tự do diễn đạt cũng phải được ứng dụng cho cả những quan niệm thách thức, gây shock hoặc nổi loạn đối với Nhà nước hoặc bất kỳ phòng ban nào của dân cư. Đó là yên cầu của một thị trấn hội đa dạng, khoan thứ và cởi mở mà không có nó thì chẳng thể có cái gọi là “thị trấn hội dân chủ”. Có tức thị, hồ hết những “giấy má”, “điều kiện”, “hạn chế nhạo” hoặc “hình phạt” được đặt ra đối với quyền hòa bình mô tả là phải phù hợp với những mục tiêu đã được pháp luật qui định”
Phán quyết này một lần nữa đề cao vai trò của quyền hòa bình miêu tả trong một phường hội dân chủ. Quan trọng hơn là đặt các Nhà nước Châu Âu dưới một áp lực phải xem xét cặn kẽ, thấu đáo, và có hoàn toản chứng cứ đối với “hồ sơ”, “nhân tố kiện”, “hạn dè bỉu” và “hình phạt” mà họ áp đặt lên một “thông tin” hay “quan niệm”.
Theo đó, nhà nước phải giải đáp được thắc mắc liệu rằng những áp đặt có thật sự là để bảo kê an toàn tổ quốc, kiểm soát an ninh quy định và lẻ loi tự xã hội hay không? Nói cách khác, những “thông tin” và “ý kiến” đó có thực sự gây ra một mối nguy hại nào hay không? Hay chỉ bởi những “thông tin” và “quan niệm” đó đặc biệt, gây shock, đang công khai phản đối một thần thế xã hội nào đó mà bị đề xuất hạn chế nhạo. Nếu không khiến cho được vấn đề này, thì chính họ, những Nhà nước Châu Âu đang nhân danh những lời hoa mỹ là kiểm soát an ninh phường hội để triệt tiêu đi những nền tảng của cái gọi là xã hội dân chủ.
…đến quyền diễn đạt trong kỷ nguyên MXH
Quyền tự do diễn đạt, thứ có vẻ được Tòa án Châu Âu giảng nghĩa rất cao xa như đã nói ở đoạn trên, thực ra là một quyền không xa lạ đối với chúng ta trong khoảng rất sớm. Trong khoảng Yếu tố 10, Hiến pháp 1946 đến Điều 25, Hiến pháp 2013, bất cứ trong thời điểm nào, hiến pháp vietnam cũng đều có qui định về quyền hòa bình diễn tả.
Hay rõ ràng hơn trong lịch sử, được chắc chắn trong chính những nguyên tắc lập quốc căn bản, rằng công chúng, mọi dân tộc đều có quyền hòa bình mà Chủ toạ Hồ Chí Minh đã đọc để khai hiện ra nước Việt Nam. Những nguyên tắc không thể chối cãi về quyền loài người, quyền của một dân tộc đó đã thôi thúc khát vọng hòa bình, độc lập, để những thế hệ đi trước không nhớ tiếc máu xương giành lấy.
Phải công nhận rằng, lịch sử phổ quát bất định đã không cho phép chúng ta thực hành một cách đa dạng quyền hòa bình biểu đạt một bí quyết vừa đủ. Và tới thời điểm hiện tại, ngoài Hiến pháp cũng chưa có pháp luật nào cụ thể hơn.
Tuy nhiên, trên thực tại, với nền tảng lập quốc là một đất nước hòa bình, dân chủ; rõ ràng, trước sức mạnh của internet và kỷ nguyên của MXH hiện tại, chúng ta đang được trao cơ hội to lớn để thực hiện quyền tự do miêu tả, để cùng nhau dần dần tạo nên một phường hội dân chủ hoàn toản.
Thực hành quyền hòa bình diễn đạt không chỉ là trao cho công dân công cụ để biểu hiện quan niệm mà còn là thực hiện phản ứng của chính quyền trước những thông tin, ý nghĩ đó mang tính nhạy cảm trong khoảng phía công dân. Như cách thức giải thích đã trở nên nhiều của Tòa án Châu Âu mà chúng ta nên đọc thêm, rằng, Nhà nước trước tiên phải xem xét cặn kẽ, thấu đáo và có trọn vẹn chứng cứ trước khi áp đặt bất cứ “giấy má”, “yếu tố kiện”, “hạn dè bỉu” và “hình phạt” lên “thông tin” hay “quan điểm” của một công dân.
 |
| Ảnh minh họa: Tuổi trẻ |
Và câu chuyện thời sự “nóng hổi”
Quay trở lại vụ việc của bác sĩ Hoàng Công Truyện - vụ việc có nhẽ điển hình nhất về quyền mô tả trên MXH trong thời điểm mới đây, khi nội dung một tư nhân đưa ra gây khó tính với một vài tổ chức nhà nước có can hệ.
Vượt qua đầy đủ, bí quyết giải quyết của Bộ TT&TT trong trường phù hợp này thật sự đã biểu thị rõ ý thức hiện đại và thượng tôn quy định của chính quyền. Dù cho khó chịu đến đâu với nội dung status của bác bỏ sĩ Truyện, cơ quan chủ đạo ở địa phương cũng không có quyền áp đặt hình phạt chỉ dựa trên diễn dịch câu chữ mà không có bất kỳ bằng chứng gì.
Hơn nữa, đối với danh dự và phẩm giá của cá nhân Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, nếu cảm thấy bị xúc phạm, Bộ trưởng sẽ là người phải báo cáo để bảo kê lợi quyền của mình chứ chẳng phải bất cứ một tập đoàn nào khác. Và người soạn bài này tin rằng, Bộ trưởng sẽ cảm ơn status đã cho bà nhân thức những nỗi niềm, giận dữ của bác bỏ sỹ từ tận cơ sở vật chất, phổ biến hơn đông đảo những lên tiếng hoa mỹ mà bà phải đọc hằng ngày.
Xa hơn, rõ ràng một chính quyền mạnh thì không bao giờ sợ lời chỉ trích của dân chúng và luôn cần những lời chỉ trích để trở thành vững mạnh.
Ngày hôm nay chúng ta không hi hữu gặp gỡ những chuyện gần giống, như: phụ huynh bộc bạch quan niệm phản đối chế độ của nhà trường, dân cư phản đối chính sách của nhà đầu tư trên Facebook, tài xế diễn đạt thái phản đối bằng tiền lẻ… và ngay ngay lập tức bị mời lên tập đoàn điều tra làm cho việc. Trước cố gắng của cả chuỗi hệ thống để xây đắp một phố hội dân chủ và thượng tôn phát luật như đã nói ở trên, những hành động như thế có lẽ phải được lưu ý lại.
Sau cùng, MXH tạo dựng ra cho người đại chúng ta một môi trường sôi động và đa dạng hơn để thực hành quyền diễn tả, và cũng bởi vậy, đòi hỏi những phương pháp hành xử linh động và tôn trọng quy định hơn từ phía chính quyền.
Bùi Phú Châu
Xem tại: An toan thuc pham mua tet
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét