Henry Fayol sinh năm 1841 – từng là kỹ sư tại một công ty khai thác mỏ lớn tại Pháp trước khi biến thành giám đốc công ty này. Năm 1916, trước khi rời vị trí Giám đốc, ông trưng bày "14 nguyên tắc trong quản lý” trong cuốn sách “Administratinon Industriell et Générale”. Trong khi đó ông cũng sản xuất một danh sách gồm 6 chức năng căn bản của điều hành, có quan hệ chặt chẽ với 14 nguyên tắc này.
Bộ 14 nguyên tắc của Fayol đến nay vẫn là 1 trong những lý thuyết đầu tiên về điều hành được phát hành, và được xem là một trong các lý thuyết toàn diện nhất. Trước tiên, hãy xem 14 nguyên lý của Fayol là như thế nào:
1.Chuyên môn hóa/phân công hóa công huân: Sự phân bổ công việc và chuyên môn hóa dần dần làm cho trong một chu trình sẽ kéo theo sự chuyên ngành hóa trong khả năng, xúc tiến tính dồn vào một chỗ và hiệu quả công tác. Khi nhân viên được chuyên ngành hóa, sản lượng có thể tăng lên.
2.Lãnh đạo đi kèm nghĩa vụ tương ứng: Nhà điều hành có quyền ra lệnh, nhưng họ phải ghi nhớ rằng quyền chính là nghĩa vụ. Herb Kelleher - cựu Chủ toạ Cơ quan Southwest Airlines cũng nghĩ là "các vị trí và chức danh đều không quan trọng, chất lượng quản lý mới là nhân tố có ý nghĩa hơn hết. Bất cứ ai, đang đảm nhiệm vị trí hay chức danh nào cũng có thể là một nhà chỉ đạo qua hành động của bản thân mình".
3.Kỷ luật: Kỷ luật phải được tôn trọng trong các đơn vị, nhưng các hiệ tượng để vận dụng nó có thể khác nhau. “Sự đồng thuận giữa công ti và nhân viên về thực chất được bộc lộ qua sự vâng lệnh, tính ứng dụng, hành vi biểu hiện sự tôn trọng.”
4.Thống nhất lệnh: Trong khoảng lâu, các phương châm điều hành đều nghĩ rằng viên chức chỉ nên nghe lệnh từ 1 chỉ đạo độc nhất. Hiện nay, với hàng loạt nguyên tắc và mô hình quản lý kiểu ma trận đan xen nhau, đôi lúc cùng một công việc nhân viên sẽ phải công bố với 2 hoặc nhiều hơn cấp chỉ đạo hay bên đối tượng mua hàng. Yếu tố đặt ra ở đây là, các chỉ đạo có thể sẽ đưa ra những đòi hỏi trái ngược nhau, và người viên chức sẽ rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan.
5.Thống nhất chỉ đạo: Lực lượng nhân viên với cùng một chỉ tiêu cần phải khiến cho việc dưới sự chỉ đạo của một người quản lý, tuân theo một ý tưởnrg. Nhân tố này sẽ bảo đảm hoạt động được phối thích hợp đúng phương pháp. Tỷ phú Lý Gia Thành từng nghĩ là "20% thắng lợi của tổ chức nằm ở quyết sách và 80% còn lại là hành động".
Herb Kelleher - cựu Chủ toạ Cơ quan Southwest Airlines cũng cho rằng "Đừng dùng một củ hành tây (nhiều lớp) mà hãy làm một trái cam. Hãy giảm số lượng các cấp điều hành trong khoảng cao xuống thấp trong công ti".
Câu chuyện về kiến và sư tử cũng cho bài học thâm thúy về điều hành nhân sự. Chuyện về 1 chú kiến, nhân viên công ty do Sư tử khiến Giám đốc. Kiến ta là 1 viên chức chịu khó, khiến cho việc chăm chỉ, năng suất khiến cho việc rất cao.
Nhưng 1 ngày nọ, Sư tử cảm thấy rằng để kiến khiến cho việc mà không có sự giám sát thì chẳng thể hiệu quả bằng, thế là Sư tử ta thuê thêm anh Gián khiến giám sát.Có giám sát, Gián đương nhiên cần một thư ký ghi chép công tác, Nhện được thuê. Công tác thông báo, theo dõi, phân tách tình hình gửi tới Sư Tử hàng ngày, Gián thấy rằng cần sắm thêm điện thoại và máy in, photo các loại, thế là Ruồi được tuyển tham gia quản lý IT.
Cảm thấy bộ phận mà Kiến đang làm cho bây chừ khá đông nhân sự, Sư tử quyết định thuê Ve Sầu về làm cho quản lý bình thường phòng ban này. Lại 1 thư ký, một phòng làm cho việc vừa đủ tiện ích được tạo lập cho Ve Sầu.
Kết quả của chuỗi này, công tác không vững mạnh như ý, Sư tử thuê Cú thăm dò, kiếm được lên tiếng vượt ngoài suy đoán: công việc trì trệ, năng suất không cao do bộ máy rườm rũ. Ngày trước, Kiến chăm chỉ khiến cho việc, hòa bình sáng tạo, năng suất cao. Nay Kiến chịu sự giám sát, chịu hết lần hội họp lên tiếng này nọ chi phối khiến năng suất công việc giảm bớt.
6.Lợi ích bình thường cần đặt lên trên hết: Fayol nghĩ rằng lợi ích của một viên chức hay nhóm không được đặt cao hơn lợi ích phổ biến của đơn vị. Ý nghĩ đó này dấy lên tranh luận rằng, vậy khách hàng nào sẽ là người quyết định xem ích lợi thông thường của công ty là gì? Và ta cũng nên hiểu rằng, các nguyên tắc của Fayol được xây dựng với giả thiết mọi lợi ích và quyết định của doanh nghiệp đều trung lập và có lý.
7.Thù lao: Sự bằng lòng của nhân viên dựa vào vào thù lao công bằng cho phần đông mọi người.
8.Tập trung hóa: Đây là nguyên tắc thiết yếu của mọi tổ chức và là hệ quả tất yếu của thời kỳ cơ cấu. Ngay cả ở trong những công ty có cấu trúc phẳng và quyền lực phân hóa (decentralization), quyền bính nói phổ biến vẫn tập trung tham gia tay một vài người mà thôi. Trong những doanh nghiệp kiểu này, việc từng tư nhân được hòa bình đến đâu và hệ lụy trong khoảng việc phân tán quyền hành lớn đến mức nào chưa bao giờ được bỏ khỏi bàn tranh biện.
9.”Xích chỉ đạo”: Mối quan hệ giữa lãnh đạo và viên chức cũng như mệnh lệnh từ trên xuống dưới cần được đảm bảo nguyên tắc rõ ràng, có lí, hai bên cùng nắm bắt. Viên chức cần phải kiếm được thức nơi họ đứng trong hệ phân cấp của đơn vị hoặc chuỗi mệnh lệnh.
10.Đơn độc tự: Nói đơn giản, mọi công ty nên để cho mỗi nhân viên có chỗ đứng riêng, có trách nhiệm phù hợp với doanh nghiệp, luôn cảm thấy tự tín và bình yên trong không gian tổ chức kinh doanh. Mọi nguyên tắc, luật lệ, chỉ dẫn và hành động cần được biểu lộ một cách thức dễ nắm bắt. Một doanh nghiệp có chơ vơ tự sẽ sản xuất bất biến.
11.Công bằng: Nhà quản lý cần công bằng với viên chức cả trong nguyên lý lẫn hành động. Herb Kelleher cũng nghĩ rằng "Hãy bình chọn các quan niệm phụ thuộc giá trị thực của chúng hơn là dựa trên các mối quan hệ, địa vị hay thành tích của những người phản chiếu chúng và khuyến khích mọi người trưng bày ý kiến trực tiếp cho chỉ huy cấp cao".
12.Tính định hình trong thời điểm phụ trách vị trí: Các nhân viên cần có thời gian để thích ứng và thực hiện công việc một cách hiệu quả nhất. Sự bất biến về nhiệm vụ xúc tiến lòng trung thành với mục đích và trị giá của tổ chức.
Có một câu chuyện ngụ ngôn về quả trị, chuyện rằng, một ông vua nọ được tặng một con khỉ. Đây quả là chú khỉ không bình thường, nó làm cho được gần như trò hay, nên được vua rất thích, đi đâu cũng mang theo, may áo quần cho mặc, giao kiếm cho giữ...
Một hôm, vua ra vườn thượng uyển ngủ, có chú ong bay tới đậu trên đầu vua. Khỉ muốn đuổi ong, lấy kiếm nhắm vào ong mà chém. Vua chầu trời.
Thực ra, trong quản trị, nếu như cấp trên không biểu đạt công việc rõ ràng, không giao việc chi tiết, hay đặt viên chức tham gia những địa điểm không phù hợp sẽ rất dễ gây ra hậu quả. Viên chức không những cần phải thích ứng với công việc, mà cũng cần thông minh đúng nơi đúng lúc, đừng như chú khỉ kia biến ý tốt thành việc tày đình.
13.Sáng kiến: Ở mọi cấp bậc trong cơ cấu công ty, sự nhiệt huyết, thân mật và năng lực đều đến trong khoảng những người có cơ hội thể hiện những ý định cá nhân của chính mình.
14.Tinh thần liên minh: Fayol nhấn mạnh rằng, việc xây dựng và duy trì sự hòa hợp giữa các mối quan hệ trong công việc là cực kì cần thiết. Có một câu danh ngôn rằng: "Sự khác lạ giữa đội bóng xoàng và đội bóng có tầm cỡ là sự cảm thông giữa các đồng đội với nhau. Rộng rãi người gọi đó là tinh thần bạn bè. Khi bạn nào cũng thấm nhuần ý thức đó thì đội bóng sẽ trở thành phát triển".
Lối suy nghĩ cốt yếu của thuyết Fayol là nhìn nhân tố điều hành ở cả toàn bộ doanh nghiệp điều hành, lưu ý hoạt động điều hành trong khoảng trên xuống, tập trung vào bộ máy chỉ đạo cao với các tác dụng căn bản của nhà quản lý. Ông nghĩ rằng thắng lợi của quản lý không chỉ nhờ những phẩm chất của các nhà quản lý, mà chủ công nhờ các nguyên tắc lãnh đạo hành động của họ và những nguyên lý mà họ dùng.
Với các nhà quản lý cấp cao phải có kỹ năng bao quát, còn đối với cấp dưới thì tài năng chuyên ngành là cần thiết nhất.
Kèm với đó Henry Fayol cũng đưa ra 6 tác dụng chính của điều hành, có mối địa chỉ ngặt nghèo với các nguyên tắc trên bao gồm:
1/Dự báo
2/Lập kế hoạch
3/Doanh nghiệp
4/Chỉ đạo
5/Phối phù hợp
6/Giữ vững
Quản trị tổ chức rất khó khăn để diễn tả khái niệm. Trong thực tế, các bài giảng về quản trị doanh nghiệp thường sử dụng những Chẳng hạn, những câu chuyện can dự để đưa khái niêm chính xác nhất đến học viên.
Quản trị đơn vị nhìn trong khoảng mọi hướng đều do người chỉ đạo trước tiên, sau là mối kết hợp giữa chỉ huy, viên chức, công việc và những khó khăn liên quan. Những quy tắc của Henry Fayol cũng cho thấy vai trò của người lãnh đạo trong “chuỗi” mắt xích. Người chỉ đạo cần đi kèm với bổn phận tương ứng, cần công bằng với mọi nhân viên, mệnh lệnh cần rõ ràng, thống nhất…
Viên chức cũng cần tập trung tinh thần cho công việc, phát huy khả năng thông minh của bản thân, và cần thiết, cần đặt viên chức đúng chỗ, đúng địa điểm để thể hiện hết khả năng. Và trên hết cần đặt lợi ích bình thường lên trên lợi ích tư nhân. Đừng khiến nhiều hơn mà nên khiến mưu trí hơn - đó cũng là tinh thần phổ biến của cả nhà lãnh đạo và viên chức.
Trí thức trẻ
Xem nhiều hơn: An toan thuc pham mua tet
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét